Jedni nazywają to najważniejszym prawem chroniącym wolność wypowiedzi w internecie a inni narzędziem wykorzystywanym przez firmy big-tech do cenzurowania Internetu. Co to jest sekcja 230?
Czym jest Sekcja 230?
Sekcja 230 jest przepisem amerykańskiej Ustawy o przyzwoitości komunikacyjnej (The Communications Decency Act) z 1996 roku. Jej najważniejszy fragment mówi:
“Żaden dostawca ani użytkownik interaktywnej usługi komputerowej nie może być traktowany jako wydawca lub autor jakichkolwiek informacji dostarczonych przez użytkownika usługi.“
Kluczowe znaczenie w zapisie ma słowo „wydawca”. Wydawca to osoba lub instytucja, za której pieniądze przygotowywane, opracowywane, a następnie drukowane są: czasopisma, książki i portale internetowe. Oznacza to, że wydawca jest odpowiedzialny za publikowane przez siebie treści. Redakcja gazety świadomie dobiera artykuły i musi liczyć się z konsekwencjami publikowania nieprawdziwych i oszczerczych informacji, a osoba pomówiona możecie żądać zadośćuczynienia nie tylko od autora artykułu, ale i wydawcy. Jednak internet działa w zupełnie inny sposób. Wpisy na portalach społecznościowych, forach internetowych, czy serwisach agregacyjnych tworzone są przez użytkowników. Mowa tu o milionach wpisów dziennie. W praktyce wiele serwisów nie mogłoby funkcjonować, ze względu na ryzyko pozwu lub gigantyczne koszty moderacji. To z kolei spowolniłoby to lub całkowicie zatrzymało rozwój internetu. Sekcja 230 powstała jako odpowiedź na te obawy.
Historia powstania Sekcji 230
CompuServe był jednym z pierwszych i największych dostawców Internetu w latach 80. W roku 1991 firma została pozwana do sądu przez przedsiębiorstwo Cubby, Inc. Prawnicy reprezentujący Cubby twierdzili, że na platformie należące do CompuServe ukazał się oszczerczy względem reprezentowanej przez nich firmy artykuł. Podczas rozprawy prawnicy CompuServe nie próbowali bronić treści artykułu, tylko dowodzili, że ich platforma nic o nim nie wiedziała, gdyż CompuServe nigdy nie moderowało wpisów ani nie nie weryfikowało ich treści. Sąd przychylił się do opinii CompuServe.
W 1994 roku użytkownik forum dyskusyjnego „Prodigy’s Money Talk” napisał post, w którym twierdził, że zajmująca się bankowością inwestycyjną firma Stratton Oakmont, popełniła przestępstwo związane z publiczną ofertą akcji. Stratton Oakmont pozwało Prodigy o zniesławienie i sprawę wygrało. Zasadne byłoby tutaj pytanie, dlaczego w niemal identycznej sprawie zapadły dwa różne wyroki? Otóż w tym konkretnym przypadku Prodigy aktywnie moderowało zawartość swojego forum. Sędzia uznał więc, że firma celowo zignorowała oszczerczy wpis i uznał ją za współwinną zaistniałej sytuacji. Oznaczało to, że w przyszłości każda internetowa platforma moderująca swoją zawartość będzie mogła zostać pociągnięta do odpowiedzialności za opublikowany na niej wpis. Aby temu zapobiec powstała Sekcja 230.
Sekcja 230 jest skonstruowana tak, aby rozróżnić platformę od wydawcy. Gazeta, która prowadzi swoją stronę w internecie, wciąż może zostać pociągnięta do odpowiedzialności, jednak strona z treścią generowaną przez użytkowników już nie. Dotyczy to popularnych serwisów społecznościowych, platform streamingowych, serwisów agregacyjnych, forów dyskusyjnych czy nawet dostawców hostingu. Oczywiście nie zabrania to platformom dokonywania decyzji moderatorskich w przypadku treści obscenicznych czy łamiących prawo. I teoretycznie tworzy to idealną internetową ekosferę – platformy mogą usuwać nielegalne i szokujące treści, jednak nie mogą cenzurować użytkowników pod groźbą utraty przywilejów związanych z ochroną przez Sekcję 230. Niestety w treści Sekcji znalazł się zapis, który otwórzył furtkę do nadużyć.
Prawo „dobrego samarytanina”
Prawo „dobrego samarytanina” (Good Samaritan law) zapewnia ochronę prawną osobom, które udzielają komuś pomocy. Polskim odpowiednikiem jest „stan wyższej konieczności”. Wybicie szyby w cudzym aucie to przestępstwo, jeśli jednak wybijamy szybę, celem ratowania osoby lub mienia, jest to stan wyższej konieczności. W przypadku Sekcji 230, prawo dobrego samarytanina oznacza, że platformy nie mogą być pociągnięte do odpowiedzialności prawnej, nawet jeśli popełniły decyzje edytorskie, pod warunkiem działania w „dobrej wierze”. I właśnie ten zapis stał się furtką do niemal nieograniczonych ingerencji w treści na stronach. Platforma może wyedytować czy nawet usunąć dowolny wpis, a następnie zasłaniać się „pomyłką algorytmu”, „walką z nienawiścią” lub „ludzkim błędem”. W praktyce oznacza to, że dopóki platforma internetowa sama się nie przyzna do celowego działania, nie można jej pociągnąć do odpowiedzialności.
Cenzura
Zamieszanie wokół Sekcji 230 jest przyczynkiem do szerszej dyskusji o cenzurze w Internecie. Jak to często bywa w przypadku kwestii spornych istnieją zarówno jej zwolennicy, jak i przeciwnicy. Zwolennicy uważają, że platformy robią za mało, aby usuwać z Internetu treści “niebezpieczne” lub fake newsy. Podkreślają też, że platformy są firmami prywatnymi, więc mogą robić, co chcą. Z kolei przeciwnicy cenzury twierdzą, że portale społecznościowe nie mogą być jednocześnie platformą i dokonywać edycji publikowanych na nich wpisów, a z Internetu powinny znikać jedynie treści łamiące prawo. Dlatego przeciwnicy cenzury chcą, aby platformy społecznościowe zostały uregulowane, w podobny sposób jak uregulowane zostały firmy telekomunikacyjne na początku XX wieku. Żadna sieć telefoniczna nie odłączy swojego abonenta, bo operatorowi nie podoba się treść rozmowy, jaką ten przeprowadził.
Przypadków, w których platformy niesłusznie banowały użytkowników jest wiele. Nie wszystkie wynikają ze złej wiary moderatorów. Przykładowo w Polsce w 2015 głośno było o przypadku usunięcia użytkownika z Facebooka przez wpis popełniony na grupie dyskusyjnej skupionej wokół tematyki rowerowej. Treść wpisu wyglądała następująco:
„A weź. xD Pedał mi się zepsuł w rowerze”.
Oczywiście trudno tutaj doszukiwać się jakiejś złośliwej zagrywki Facebooka – wygląda to bardziej na wychwycenie przez algorytm słowa uznawanego za homofobiczne. Jednak pojawia się tu zupełnie inna strona tego problemu – co z ludźmi, dla których internet stał się źródłem utrzymania? Co ze sklepami internetowymi, dla których Facebook jest głównym źródłem klientów? Co, jeśli sprzedawca części rowerowych wystawi na sprzedaż pedał? Ktoś może powiedzieć: po pierwsze algorytmy są ciągle udoskonalane i pomyłki tego typu będą coraz rzadsze, a po drugie to użytkownik platformy powinien uważać i nie łamać zasad panujących na danym portalu. Niestety sprawa nie jest taka prosta.
Prawo działa wstecz
Portale internetowe egzekwują swoje zasady wstecz. Jeśli jutro zostanie wprowadzone prawo o zakazie spożywania alkoholu, to nikt nie może nas ukarać za picie piwa tydzień wcześniej, jeśli jednak YouTube dziś zmieni zapisy w regulaminie i uzna, nagrywanie filmików o piciu piwa za łamanie regulaminu, nawet filmy nagrane przez zmianą regulaminu staną się automatycznie “nielegalne”. Jak można się domyślić, wywołuje to ogromną frustrację użytkowników portalu. Jeszcze większą wywołują niejasne zapisy regulaminu. Gdy YouTube został zapytany o doprecyzowanie jednego z punktów regulaminu, osoby prowadzące oficjalny profil YouTube na Twitterze odpowiedziały, że nie mogą tego zrobić, gdyż mogłoby to ułatwić życie ludziom pragnącym obejść regulamin. Wyobraźmy sobie, że zatrzymuje nas policjant za przekroczenie prędkości, jednak na pytanie, jaki limit obowiązuje w tym miejscu, mówi nie może odpowiedzieć, gdyż mogłoby to skłonić innych kierowców do łamania prawa. Takie podejście tworzy dziwną szarą strefę, w której portal zostawia sobie wolną rękę do dowolnej interpretacji własnych zasad i ich wybiórczego egzekwowania.
Dosyć głośną sprawą było usunięcie kanału YouTube niejakiego Shirrako. Powodem było nagranie z gry Red Dead Redemption 2. Jest to gra z otwartym światem, w której gracz może zostać stróżem prawa lub bandytą. Shirrako nagrał filmik, na którym bije stojącą na mieście sufrażystkę. YouTube zawiesił za to jego kanał. Pojawił się jednak problem – sprawa została nagłośniona przez media, które wytchnęły gigantowi, że na platformie są setki, jeśli nie tysiące podobnych filmików z tej gry. Pobicie kogoś, zastrzelenie czy obrabowanie to część życia rewolwerowca w Red Dead Redemption 2. Można znaleźć nagrania napadów na banki, porwań a nawet morderstw, więc dlaczego tylko ten jeden kanał został zawieszony? Pod naporem krytyki YouTube przywrócił usunięte konto, a rzecznik stwierdził, że decyzja była błędem. Teraz pojawia się pytanie: co gdyby sprawa nie została nagłośniona? A takich przypadków codziennie są setki. Inny przykład pochodzi z Polski. W 2017 YouTube usunęło nagranie z serialu Janosik. Powodem były odłonięte piersi ukochanej tytułowego bohatera. Dla amerykańskiego giganta było to równoznaczne z pornografią. Pytanie dlaczego platforma nie nadała nagraniu kategorii „18+” tylko od razu je usunęła? Jest to pytanie bardzo zasadne, biorąc pod uwagę treści, z którymi YouTube nie ma problemu — od instruktażu depilacji okolic intymnych aż po teledyski raperskie niebezpiecznie zbliżające się do poziomu filmu pornograficznego.
Firmy Big Tech kontra prawica
Dochodzimy wreszcie do ostatniego aspektu związanego z Sekcją 230, czyli polityki. Nie da się ukryć, że firmy big tech nie lubią poglądów prawicowych. Chociaż niemal codziennie banowane są jakieś osoby związane z prawą stroną sceny politycznej, zarówno Jack Dorsey (Twitter) jak i Mark Zuckerberg (Facebook) podczas zeznań przed kongresem nie byli w stanie dać jednego przykładu zbanowania prominentnej osoby związanej z lewicą. Twitter podobnie jak Facebook swoje zasady egzekwuje wybiórczo i w niektórych przypadkach można odnieść wrażenie, że w doborze treści do usunięcia lub oznaczenia jako wprowadzające w błąd, gigant kieruje się sympatiami politycznymi, a nie sprawiedliwym egzekwowaniem regulaminu. Moderatorzy Twittera nie mieli najmniejszego problemu banować ludzi twierdzących, że covid-19 pochodzi z chińskiego laboratorium, gdyż zostało to uznane za teorię spiskową, jednak na wpis z oficjalnego konta Chińskiej Republiki Ludowej, twierdzący, że koronawirus jest dziełem amerykańskiej armii, nie zareagowali. Ponownie wracamy tutaj do argumentu, co wolno firmie prywatnej. W temacie polityki wszystko, gdyż poglądy polityczne nie są charakterystyką chronioną. Jednak w praktyce jest to trącanie patykiem śpiącego niedźwiedzia. W USA od niemal zawsze panuje system dwupartyjny i takie postępowanie oznacza zadzieranie z wielkimi siłami politycznymi reprezentującymi połowę wyborców. Włodarze firm big tech od kilku miesięcy regularnie zaszczycają swoją obecnością Senacką Komisję Kongresu, przed którą odpowiadają na wątpliwości dotyczące praktyk moderacyjnych. Wojnę platformom internetowym wydał także prezydent Donald Trump. W maju 2020 Trump podpisał rozkaz prezydencki nakazujący Federalnej Komisji Łączności przyjrzenie się Sekcji 230. Samo w sobie nie niesie to żadnej negatywnej konsekwencji dla firm big tech, jednak jeśli FCC wyda opinię stwierdzającą, że platformy naruszają przepisy Sekcji, może to stanowić rozpoczęcie procedury zmiany prawa. Oznaczałoby to dwie rzeczy: portale będą mogły bez żadnego skrępowania banować dowolne osoby, jednak utracą ochronę prawną przysługującą im z tego powodu. Niektórzy prawnicy sugerują też rozwiązanie pośrednie – portale mogą zachować ochronę związaną z Sekcją 230, dopóki nie nie będą naruszały prawa związanego z pierwszą poprawką do konstytucji (o wolności wypowiedzi).
Cały problem z Sekcją 230 sprowadza się do jednego prostego zagadnienia – czy wielkie prywatne koncerny powinny kształtować dyskurs publiczny? A jeśli nie, to kto i w jaki sposób powinien to robić? Na chwilę obecną, dzięki zapisom Sekcji 230 portale same decydują o wszystkim, jednak na jak długo? Ciężko odpowiedzieć, gdyż sprawa jest rozwojowa, jednak jedno jest pewne – jeśli dojdzie do zmiany amerykańskiego prawa, wstrząśnie to całym internetem.
A wy co o tym wszystkim uważacie? Czy prywatne koncerny powinny wyznaczać granice wolności słowa?
Wyjaśniamy Twitter files (dokumenty Twittera) – część pierwsza i druga
Źródła:
https://www.firstpost.com/world/after-fact-checking-donald-trump-now-twitter-flags-chinese-spokesmans-claim-that-us-military-brought-coronavirus-to-wuhan-8423301.html
https://kultura.gazeta.pl/kultura/7,127222,21661995,youtube-usuwa-janosika-za-nagosc-i-tresci-pornograficzne.html
https://www.theverge.com/2018/11/8/18075826/youtube-feminist-suffragette-red-dead-redemption-ban
https://uk.practicallaw.thomsonreuters.com/4-506-7494?transitionType=Default&contextData=(sc.Default)&firstPage=true
Facebook cenzuruje posty. Ban za wpis „pedał mi się zepsuł w rowerze”
https://www.allerin.com/blog/what-is-big-tech-and-why-we-should-care
