Inwazja Rosji na Ukrainę spowodowała naciski na zaostrzenie sankcji gospodarczych wobec Moskwy. Wśród proponowanych środków wielu polityków nawołuje do wykluczenia Rosji ze SWIFT — największej sieci płatności międzynarodowych. Celem ma być uderzenie w rosyjski handel i utrudnienie rosyjskim firmom prowadzenia interesów. Jednak co to słowo dokładnie oznacza?
Co to jest SWIFT?
SWIFT (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication) to system przesyłania wiadomości, używany przez banki do dokonywania szybkich i bezpiecznych płatności międzynarodowych. Sieć powstała w 1973 roku, kiedy to 239 banków z 15 krajów połączyło siły, aby ustalić standard obsługi płatności międzynarodowych. SWIFT szybko zyskał uznanie — w 2020 roku wykonywano niemal 40 milionów transakcji dziennie.
Swift nie należy do jednej instytucji. Zamiast tego jest organizacją zrzeszającą instytucje finansowe. Głównym celem jest świadczenie usług dla swoich członków. Siedziba Swift znajduje się w Belgii.
Jak działa Swift?
SWIFT nie wykonuje żadnych transferów ani nie przechowuje środków. Swift jest systemem informacyjnym, dzięki któremu transfer pieniędzy między bankami zostaje przyśpieszony. Aby maksymalnie uprościć: wyobraźmy sobie osobę A idącą do osoby B, odebrać pieniądze w imieniu osoby C. Osoba B nie zna osoby A, więc zanim dojdzie do wydania pieniędzy, A musi się skontaktować z C. Teraz wyobraźmy sobie, że A ma przy sobie list od C z instrukcją wydania pieniędzy. B już nie musi się kontaktować z C. Mniej więcej w ten sposób działa SWIFT – przyśpiesza i upraszcza komunikację, oraz pomaga zachować bezpieczeństwo.
Dlaczego odcięcie od SWIFT jest rozważane jako sankcja?
SWIFT chce pozostać organizacją ponadpolityczną i neutralną, jednak precedens wykorzystania systemu jako sankcji miał już miejsce. W 2012 roku odcięciem ukarany został Iran. Kara została nałożona za rozwijanie programu nuklearnego wbrew międzynarodowym ustaleniom. Teoretycznie więc można by postąpić w podobny sposób z Rosją. Dla rosyjskiej gospodarki miałoby to niebagatelne znaczenie. Transakcje musiałyby być przeprowadzane bezpośrednio między bankami lub przesyłane przez konkurencyjne systemy, co zwiększałoby koszty i powodowało opóźnienia. Stanowiłoby to poważny cios dla rosyjskich banków i zdolności do prowadzenia handlu poza granicami Rosji.
Dlaczego niektórzy są przeciwni odcięciu Rosji od SWIFT?
Przeciwnicy odcięcia od systemu używają dwóch głównych argumentów. Po pierwsze uważają, że sankcje należy dawkować stopniowo, gdyż użycie wszystkich jednocześnie powoduje przysłowiowe wystrzelanie się z amunicji. Drugim argumentem jest fakt, że Putin może wciąż użyć własnych krajowych systemów, użyć kryptowalut, lub przekierować płatności przez kraje, które nie nałożyły sankcji. Zakaz używania przez Rosję Swifta może przyspieszyć korzystanie z konkurencyjnego chińskiego systemu Cips.
Istnieje także jeszcze inny powód, o którym politycy protestujący przeciw odcięciu nie wspominają. Kraje przeciwne odcięciu Rosji od SWIFT mają rozległe interesy z Rosją. Odcięcie Rosji byłoby dla nich mieczem obosiecznym.
Źródła:
https://www.ft.com/content/7a6613c7-f2f0-4111-aaca-88867c9b8a0a
https://www.swift.com/
https://www.investopedia.com/articles/personal-finance/050515/how-swift-system-works.asp
https://statrys.com/blog/swift-payment-what-it-is-and-how-it-works
